ရွေးကောက်ပွဲ ဘောင်နယ်နိမိတ်များ (မဲဆန္ဒနယ်များ)
ရွေးကောက်ပွဲ ဘောင်နယ်နိမိတ်များဟူသည် အဘယ်နည်း။
ရွေးကောက်ပွဲ ဘောင်နယ်နိမိတ်များသည် အစိုးရကိုယ်စားလှယ်များ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ရန်အလို့ငှာ ပထဝီ နယ်နိမိတ်များ၊ မဲဆန္ဒနယ်များ သတ်မှတ်ပေးသည်။ ဤမဲဆန္ဒနယ်များတွင် တစ်နိုင်ငံလုံးရှိ မဲပေးနိုင်သည့် မဲဆန္ဒရှင်များ ပါဝင်သည်။ ယင်း မဲဆန္ဒရှင်များသည် သူတို့၏ ပထဝီနယ်နိမိတ်၊ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး အကျိုးစီးပွားများကို ကိုယ်စားပြုရန် မဲထည့်ကြသည်။ ရွေးကောက်ပွဲ မဲဆန္ဒနယ်များကို တန်းတူညီမျှမဲပေးခွင့်မူနှင့်၊ အချိုးညီကိုယ်စားပြုမှု မူတို့အပေါ် အခြေခံ၍ ရေးဆွဲလေ့ရှိသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ မဲဆန္ဒနယ်နှစ်ခုတွင် တစ်ခုစီသည် ပါလီမန်တွင် နေရာတစ်ခုစီ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခွင့် ရှိလျှင် ယင်းမဲဆန္ဒနယ်နှစ်ခုစလုံးတွင် မဲပေးသူအရေအတွက် ညီတူညီမျှခန့်ရှိရမည်ဖြစ်သည်။ သို့မှသာ အစိုးရတစ်ရပ် ရွေးချယ်ရာတွင် မဲပေးသူအားလုံး အညီအမျှ မဲပေး ဆုံးဖြတ်ခွင့် ရှိပေမည်။ ရွေးကောက်ပွဲ ဘောင်နယ်နိမိတ်သတ်မှတ်ရာတွင် သန်းခေါင်စာရင်း သည် အလွန် အရေးပါပေသည်။ အသုံးပြုသည့် လူဦးရေစာရင်းသည် လူဦးရေစစ်တမ်းအပေါ်တွင် လည်းကောင်း၊ မဲပေးရန် မှတ်ပုံတင်ထားသည့် အချက်အလက်များပေါ်တွင် လည်းကောင်း အခြေခံနိုင်သည်။ ဥပမာအားဖြင့် အမေရိကန်နိုင်ငံ လွှတ်တော် အတွက် မဲဆန္ဒနယ်အား စုစုပေါင်းလူဦးရေ သန်းခေါင်စာရင်းကို အခြေခံလျက် ရေးဆွဲသည်။ ရွေးကောက်ပွဲနယ်နိမိတ်ရေးဆွဲရာတွင် အခြားစဉ်းစားသင့်သည့် အချက်များမှာ ဒေသအုပ်ချုပ်ရေးနှင့် ရှိရင်းစွဲ နယ်နိမိတ်များကို လေးစားခြင်း၊ အနည်းစုလူမျိုးများ၊ ဘာသာရေး အနည်းစုများကဲ့သို့ ဘုံအကျိုးတူ လူ့အသိုင်းအဝိုင်းများအား၏ မိမိတို့၏ အကျိုးစီးပွားအားကိုယ်စားပြုမည့် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းရွေးချယ်ခွင့်ကို လေးစားခြင်း စသည်တို့ဖြစ်သည်။
ရွေးကောက်ပွဲနယ်နိမိတ်များ အရေးပါရခြင်း အကြောင်းအရင်း
ရွေးကောက်ပွဲ ဘောင်နယ်နိမိတ်များသည် မဲဆန္ဒရှင်များနှင့် ၄င်းတို့၏ ကိုယ်စားလှယ်ကြား ပထဝီအရ ဆက်နွယ်မှုတစ်ခု ဖန်တီးပေးသည်။ ဤအချက်မှာ မဲဆန္ဒရှင်များက သူတို့၏ ကိုယ်စားလှယ်များ တာဝန်ယူ၊ တာဝန်ခံမှုရှိစေရန် လုပ်ဆောင်နိုင်စေသည်။ ရွေးကောက်ပွဲနယ်နိမိတ်နှင့် သက်ဆိုင်သည့် အချက်အလက်များရှိခြင်းဖြင့် မဲဆန္ဒနယ် အသီးသီးရှိ မဲပေးသူနှင့် ကိုယ်စားလှယ် အချိုးအစားများကို နှိုင်းယှဉ်လျက် တန်းတူညီမျှ မဲပေးနိုင်မှု ရှိမရှိ ဆန်းစစ်နိုင်သည်။ မဲဆန္ဒနယ်နှင့် ဆက်စပ်သည့် သတင်းအချက်အလက်များရှိခြင်းအားဖြင့် မဲဆန္ဒနယ်သတ်မှတ်ရာတွင် ဘက်လိုက်မှု ရှိမရှိ၊ မဲဆန္ဒနယ်ကို တစ်ဦးတစ်ယောက်ကို အသာရစေရန် စနစ်တကျဖြင့် ဖန်တီးထားမှု (gerrymandering) ရှိမရှိ ဖော်ထုတ်နိုင်ပေမည်။[1] သန်းခေါင်စာရင်းများကဲ့သို့ လူဦးရေနှင့် ပတ်သက်သည့် သတင်းအချက်အလက်များကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲ ဘောင်နယ်နိမိတ်များ မျှတမှု ရှိမရှိ ဆုံးဖြတ်နိုင်သည်။ အရပ်ဘက်အုပ်စုများ၊ နိုင်ငံရေးပါတီများနှင့် သတင်းမီဒီယာများ အနေဖြင့်လည်း နယ်နိမိတ်သတ်မှတ်ရေး အာဏာပိုင်များ၏ ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် ၄င်းတို့အား ဥပဒေအရခွင့်ပြုထားသည့် အခန်းကဏ္ဍများ အကြောင်း အချက်အလက်များကို အသုံးပြုလျက် ယင်းအဏာပိုင်များသည် လွတ်လပ်မှု ရှိမရှိ၊ ဘက်လိုက်မှု ကင်းမကင်းတို့ကို ဆုံးဖြတ်နိုင်မည်။
ရွေးကောက်ပွဲနယ်နိမိတ်ဆိုင်ရာ အချက်အလက် နမူနာများ
ရွေးကောက်ပွဲ နယ်နိမိတ်နှင့် ဆက်စပ်သည့် အချက်အလက်များထဲတွင် မဲဆန္ဒနယ် အဆင့်မှသည် တစ်နိုင်ငံလုံးအဆင့်အထိ ရွေးကောက်ပွဲနယ်နိမိတ်နှင့် ပတ်သက်သည့် အမည်၊ တည်နေရာနှင့် လူဦးရေ အချက်အလက်များ ပါဝင်သည်။ ဤအချက်အလက်များတွင် မဲဆန္ဒနယ်တစ်ခုချင်းစီအကြောင်းဖော်ပြချက်၊ အမည်၊ အကျယ်အဝန်း၊ ပထဝီနှင့်ဆက်စပ်သည့် အချက်အလက်များနှင့် မှတ်ပုံတင်ထားသည့် မဲပေးသူအရေအတွက် လူဦးရေ အချက်အလက်များ ပါဝင်ပေသည်။ မဲဆန္ဒနယ်များသည် ပထဝီနယ်နိမိတ်များအတွင်း မြုပ်ဝင်နေပုံများ၊ မဲဆန္ဒနယ်တစ်ခုစီတွင် ယင်းနှင့်ဆက်စပ်သည့် ယှဉ်ပြိုင်မှုများ အကြောင်း သတင်းအချက်အလက်များလည်း ပါဝင်သင့်ပေသည်။ တောင်အာဖရိကနိုင်ငံတွင် မြူနီစီပယ် နယ်နိမိတ် သတ်မှတ်ရေး ဘုတ်အဖွဲ့သည် ရွေးကောက်ပွဲ နယ်နိမိတ်သတ်မှတ်ရေး အာဏာပိုင် အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် ဆောင်ရွက်သည်။ ၄င်းအဖွဲ့သည် သူတို့၏ ဝက်ဘ်ဆိုက် တွင် ရွေးကောက်ပွဲနယ်နိမိတ် အချက်အလက်များ၊ ကွန့်ကွက်ဖောင်ပုံစံများ၊ လူထုအစည်းအဝေးများပြုရန် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ၊ တင်ဒါခေါ်ယူခြင်းနှင့် ဆက်စပ်သည့် သတင်းအချက်အလက်များ စသည်တို့အား အများပြည်သူတို့ ရယူဖတ်ရှုနိုင်ရန် ထုတ်ပြန်ပေးထားသည်။ ၄င်းအပြင် ဘုတ်အဖွဲ့သည် သူတို့လုပ်ငန်းဆောင်တာများအား နိုင်ငံအဆင့်နှင့် ပြည်နယ်အဆင့် ဥပဒေပြုအဖွဲ့များထံ နှစ်စဉ် အစီအရင်ခံကြရသည်။
ပြည်သူလူထုအနေဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲနယ်နိမိတ် သတ်မှတ်ရာတွင် အသုံးပြုသည့် စံချိန်စံညွှန်းများ (ဥပမာ ရွေးကောက်ပွဲဥပဒေတွင် သတ်မှတ်ထားသည့်အချက်များ) နှင့် နယ်နိမိတ်သတ်မှတ်ရေး အာဏာပိုင် အဖွဲ့များ၏ ဖွဲ့စည်းထားပုံတို့အကြောင်း သတင်းအချက်အလက်များအား လည်း လက်လှမ်းမီ ရမည်။ ဥပမာ ကနေဒါနိုင်ငံရှိ ဗဟိုရွေးကောက်ပွဲနယ်နိမိတ် သတ်မှတ်ရေး ကော်မရှင် (၁၀) ခုသည် လွတ်လပ်စွာ လည်ပတ်ပြီး နယ်နိမိတ်အသစ်များ အဆိုပြုခြင်း၊ ရွေးကောက်ပွဲမြေပုံ အသစ်ရေးဆွဲခြင်း၊ ဆိုင်ရာပြည်နယ်အသီးသီးတွင် ပြည်သူလူထုနှင့် နှီးနှောတိုင်ပင်ခြင်းတို့ ပြုလုပ်နိုင်သည်။ ယင်းကော်မရှင်တစ်ခုစီသည် ပြုလုပ်ရန်စီစဉ်ထားသည့် လူထုကြားနာမှု စာရင်း၊ အဆိုပြုတင်သွင်းသည့် နယ်နိမိတ်များအား မြေပုံနှင့်တကွ ကြိုတင်အကြောင်းကြားခြင်း၊ သူတို့ ဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် ဆက်သွယ်နိုင်သည့် လိပ်စာတို့အား ထုတ်ပြန်ခြင်းများ ပြုလုပ်ရသည်။.
“Gerrymandering” ဆိုသည်မှာ ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ မဲဆန္ဒနယ်များ သတ်မှတ်သည့် ဖြစ်စဉ်တွင် ပါတီတစ်ပါတီ (သို့) အုပ်စုတစ်စုကို နိုင်ငံရေးအရ အသာစီး ရရှိစေရန် ရည်ရွယ်၍ မဲဆန္ဒနယ်များကို သတ်မှတ်ဖန်တီးခြင်း ဖြစ်သည်။ ↩︎